Het merkenrecht is voor velen wellicht het meest gekende intellectueel recht. In het dagelijks leven worden we ermee overspoeld. Het begint met de naam van het koffieapparaat dat uw eerste kopje koffie van de dag produceert, de kleur van de zool van de bekende schoenen die u aantrekt, het logo van de wagen waarmee u naar het werk rijdt, de slogan van de radiozender waarnaar u luistert en het geluid dat u hoort wanneer u uw computer opstart…
Merken zijn simpelweg niet weg te denken uit het dagelijks leven. Hieronder lichten we een aantal belangrijke elementen toe.
Voorwerp: het merkenrecht biedt bescherming aan “door grafische voorstelling vatbare tekens, die dienen om de waren of diensten van een onderneming te onderscheiden”. Het voornaamste kenmerk is aldus het onderscheidend vermogen dat het teken in staat stelt om de waren en diensten waarvoor het werd geregistreerd te onderscheiden van andere goederen en diensten.
Functies: vooreerst heeft een merk een herkomstfunctie en moet het toelaten te identificeren van welke onderneming de waren of diensten afkomstig zijn. Verder heeft het merk ook een identificatie- of onderscheidingsfunctie; een kwaliteits-, waarborg-, garantie- of vertrouwensfunctie; en een reclamefunctie.
Soorten: er zijn verschillende soorten merken te onderscheiden, met name: een woordmerk, een beeldmerk (bepaalde figuur), een kleurmerk (onder strikte voorwaarden), een vormmerk, enz. Recentelijk werden nieuwe types van “multimediamerken” onderscheiden, zoals een geluidsmerk, een bewegend beeldmerk, een 3D-merk…
Beschermingsvoorwaarden: een geldig merk moet voldoen aan drie voorwaarden:
het moet gaan over “een teken”, dit zijn benamingen, figuren, tekeningen, letters, cijfers, vormen edm.
het teken moet op een duidelijke en nauwkeurige manier kunnen worden weergegeven. Vroeger gold een vereiste van “grafische voorstelling d.m.v. figuren, lijnen of lettertekens”, waardoor het moeilijk(er) was om niet-visuele merken zoals audio of video te deponeren. Op heden is dit eenvoudiger, zo is immers het deponeren van een bestand in bijvoorbeeld mp3-, mp4- of MPEG-formaat thans toegelaten.
het teken moet onderscheidend vermogen bezitten en aldus “in staat zijn om de herkomst van waren of diensten waarvoor het wordt gebruikt, aan te geven.”
Het merk moet dus toelaten te identificeren van welke onderneming de waren of diensten afkomstig zijn (cf. herkomstfunctie). Het onderscheidend vermogen van een merk kan doorheen de tijd fluctueren. Zo kan het toenemen en dus meer bekend worden (“inburgering”) of net afnemen en eerder beschouwd worden als een soortnaam (“verwatering”). Het merk mag de waren of diensten in ieder geval niet louter “beschrijven”. Zo vormt “Appel” voor appelen geen geldig merk. Een figuur van diezelfde fruitsoort deponeren en inschrijven voor elektronicaproducten is dan weer wel een geldig beeldmerk aangezien dit niet beschrijvend is voor de producten waarvoor het gebruikt wordt.
Territorium: een Uniemerk biedt bescherming in de gehele Europese Unie. Een Benelux-merk
biedt bescherming in de volledige Benelux. Het is niet mogelijk het Unie- of Benelux-merk slechts voor bepaalde landen van de Europese Unie, respectievelijk de Benelux te registreren. Ten slotte is ook een internationale inschrijving mogelijk, waarbij de aanvrager moet aangeven in welke landen bescherming is gewenst.
Ontstaan: een merk wordt pas beschermd vanaf haar registratie. Een Uniemerk
ontstaat ingevolge deponering en inschrijving bij het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO). Een Benelux-merk ontstaat door deponering en inschrijving bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP). Een internationale aanvraag kan zowel bij het EUIPO als het BOIP. Vooraleer u overgaat tot registratie van een teken is het aangeraden de databanken van de EUIPO en BOIP te raadplegen, teneinde te vermijden dat u een teken deponeert dat identiek is aan of overeenstemt met een reeds bestaand merk.
Titularis: de eigenaar van het merk is gerechtigd om het als merk te registreren en de exclusieve rechten uit te oefenen. De houder van een merk kan een natuurlijk persoon of rechtspersoon zijn.
Beschermingsduur: een Uniemerk of Benelux-merk biedt bescherming gedurende 10 jaar vanaf haar registratie, oneindig vernieuwbaar voor telkens 10 jaar. Het is belangrijk tijdig uw registratie te vernieuwen.
Beschermingsomvang: een merk biedt voornamelijk verbodsrechten die kunnen worden ingeroepen ten aanzien van derden die hetzelfde of een overeenstemmend teken gebruiken voor gelijke of overeenstemmende waren of diensten (“merkinbreuken”). Voor sommige merkinbreuken worden bijkomende vereisten gesteld, zoals het bestaan van een risico op verwarring of de vaststelling dat de inbreukmaker ongerechtvaardigd voordeel neemt dan wel afbreuk doet aan het onderscheidend vermogen / reputatie van het merk.
Gebruiksplicht: de bescherming van het merk gaat (gedeeltelijk) teniet indien het gedurende 5 opeenvolgende jaren niet gebruikt werd voor (een gedeelte van) de waren of diensten waarvoor het is ingeschreven. De merkhouder hoeft het merk niet zelf te gebruiken, maar kan hiervoor bijvoorbeeld afspraken maken met licentienemers.
Communautaire uitputting: goederen die met toestemming van de merkhouder met zijn merk in de Europese Economische Ruimte (EER) in de handel zijn gebracht, kunnen nadien vrij circuleren zonder dat de merkhouder zich hier nog tegen kan verzetten.
Maakt iemand een inbreuk op uw merk en wenst u de inbreukmaker een halt toe te roepen? Wenst u oppositie in te stellen en te vermijden dat een andere onderneming een merkinschrijving doorvoert voor een identiek of gelijkaardig merk? Of wenst u een licentie op een merk te verlenen, bijvoorbeeld in het kader van een distributieovereenkomst? Aarzel niet contact op te nemen.
De hervorming van het buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht: wat moet je weten vóór 2025?
17/10/2024 - De nieuwe regels van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek over buitencontractuele aansprakelijkheid gaan in op 1 januari 2025. Deze nieuwe regels leiden ...
Van conflict naar oplossing - geschillenregeling buiten de rechtbank om
01/10/2024 - Geschillen worden in de regel beslecht door rechtbanken. Voor geschillen tussen aandeelhouders is dit niet anders. De laatste jaren zagen echter versc...
In onze nieuwsbrieven lichten wij de voor u relevante juridische actualiteit en belangrijke wetswijzigingen toe. Schrijf u hier in en blijf op de hoogte.